Cho đến nay, bệnh tim mạch vẫn là nguyên nhân hàng đầu gây tử vong trên thế giới [2]. Theo thống kê của WHO, số người mắc bệnh tim ngày càng tăng, cho dù tỉ lệ tử vong do nhồi máu cơ tim đã giảm đáng kể nhờ vào tiến bộ vượt bậc của Ngành tim mạch học can thiệp. Do đó, “con tim” làm sao vui được khi bước lên tầng 1 – tầng 2 đã phải thở hổn hển hoặc “xanh mặt”, toát mồ hôi do thiếu hơi hay đau nhói trong lồng ngực (nghẽn động mạch vành). Các chuyên gia tim mạch đã thông báo số người phải nhập viện để nong động mạch vành (đặt Stent) hoặc bắc cầu động mạch vành vẫn tăng và xu hướng ngày càng trẻ hóa và số người phải uống thuốc chống loạn nhịp tim, trợ tim, chống đông máu và hạ mỡ máu không hề giảm.
1. Các dấu hiệu báo động “con tim không vui”
- Thiếu hơi khi vận động, tức – nặng – đau ngực trái có liên quan đến gắng sức,
- Khó tập trung, hay quên, dễ buồn ngủ, bàn tay – chân thường xuyên lạnh,
- Rối loạn lipid máu (tăng: Cholesterol, LDL-c, Triglyceride, giảm HDL-c), tăng CRP…
- Tăng huyết áp, vữa xơ động mạch, đề kháng insulin, đái tháo đường…
- Thường xuyên đầy bụng, sợ chất béo, rối loạn tiêu hóa,
- Mỡ bụng dày, tăng vòng 2, người nặng nề, chân phù, lượng nước tiểu ít, chậm chạp…
2. Làm gì để “con tim vui”:
- Không hút thuốc lá, hạn chế rượu bia,
- Tập thể dục đều đặn (5 – 6 lần/tuần), đủ liều (khoảng 30 phút/ngày), phù hợp sức khỏe; giữ cân nặng lý tưởng (có thể dựa và Chỉ số BMI),
- Chăm sóc sức khỏe Hệ tiêu hóa (Tuyến nước bọt, Gan – mật, Dạ dày – Ruột non – Ruột già, Tụy): cần duy trì đủ dịch vị, dịch mật, enzyme tiêu hóa, Lợi khuẩn, chất xơ tan và không tan.
- Kiểm soát stress: tập thở sâu, thiền định, thưởng thức nghệ thuật, khiêu vũ…
3. Ăn gì giúp “con tim vui trở lại”:
- Hạn chế: thịt đỏ (từ con 4 chân); chất béo bão hòa (có trong: thịt bò – cừu – heo, gà công nghiệp, sản phẩm từ sữa như kem, sữa nguyên chất, bơ, phô mai, dầu dừa, dầu cọ); chất béo chuyển hóa (thức ăn đóng gói, thịt nướng, dầu đun nóng sử dụng nhiều lần, chiên xào, chế biến sẵn); chất béo không bão hòa đa (loại acid béo omega-6: dầu hạt cải, dầu hồng hoa, dầu đậu nành, dầu hướng dương, dầu óc chó, dầu bắp), gia vị từ hóa chất (đường, muối, bột ngọt, bột nêm),
- Trong bữa ăn hàng ngày luôn có nấm Mèo đen, Gừng (cùng với Ớt cay, tiêu đen có chất polyphenol, gingerol có tác dụng chống viêm), Nghệ, Tỏi, Hành… chất béo không bão hòa đơn (dầu oliu, dầu phọng, quả bơ, các loại hạt, các loại đậu), chất béo không bão hòa đa (loại acid béo omega-3: Hàu, Hạt chia, Đậu nành, Quả óc chó, hạt Hướng dương, hạt Lanh và dầu Lanh, Cá béo như cá mòi, cá ngừ, cá hồi, cá thu và cá trích);
- Trái cây nhiều nước (Quả mọng), có màu sặc sỡ: đỏ, vàng, tím… nên ăn trước khi ăn cơm.
- Các loại rau có lá màu xanh đậm, ớt chuông, Nấm ăn, vì có chứa chất antioxidant, Mg, Kali, vitamin C, CoQ 10… rất có lợi cho tim mạch.
- Khi cần có thể sử dụng các dạng trà từ: Lá Sen, Tâm sen, dây Nhãn lồng (chùm bao), Sơn tra, một ít trà xanh, Nấm Linh chi, Probiotic từ món ăn (Kim chi, Natto, Sauerkraut, Kombucha…).
4. Làm sao biết được “con tim đã vui trở lại”:
- Nhịp tim đều (70 – 80 lần/phút); Huyết áp ổn định (110 – 120 / 75 – 80 mmHg); Oxy máu mao mạch đủ (98 – 99%),
- Không còn thở gấp, thiếu hơi hay đau ngực khi gắng sức, không còn mệt mỏi hay buồn ngủ sau một đêm ngủ dậy, toàn thân giảm nặng nề…
- Các chỉ số xét nghiệm về lipid máu, đường máu, điệm tim, siêu âm tim…trở lại mức ổn định.
Lời kết:
Bằng chứng “tội phạm” của bệnh tim mạch chính là mảng vữa xơ (mảng mỡ) bám vào vách động mạch vành gây hẹp dòng chảy của máu. Bệnh tim mạch không hề “cô đơn” vì luôn có các đồng minh trung thành gồm: thừa cân – béo phì, đái tháo đường, rối loạn lipid máu…Suy cho cùng cốt lõi của mảng vữa xơ được thành do chức năng Gan bị quá tải nên không thể thanh lọc các độc chất từ bên trong và bên ngoài cơ thể như: chất béo có hại, hormone dư thừa, kim loại nặng, virus, vi khuẩn, hóa chất…và tạo nên những mảng xơ vữa ngoan cố. Nếu quyết tâm thực hiện thay đổi lối sống, chọn thức ăn tốt cho tim mạch, kiểm soát được stress… mảng xơ vữa không còn bám trụ vào mạch máu, các đồng minh trung thành của nó cũng dần bỏ đi, chắc chắn hạnh phúc vì “con tim đã vui trở lại”.
[1] Xin mượn tựa đề Bài Hát của Nhạc sĩ Đức Huy: “Và Con Tim Đã Vui Trở Lại”, để Bài viết không quá khô khan.
[2] https://ourworldindata.org/ – Cardiovascular disease is the top cause of death globally
